Zespół FAS (płodowy zespół alkoholowy), inaczej nazywając zespołem różnorodnych wad i nieprawidłowości. Zespół ten powstaje w momencie spożywania alkoholu w trakcie trwania ciąży. Jakie powstają skutki w późniejszym rozwoju dziecka? Jakie są metody leczenia?
Dlaczego u dzieci diagnozuje się zespół FAS?
Jak już wyżej napisałam, zespół FAS jest wynikiem spożywania alkoholu przez kobietę będącą w ciąży. Nie ma tutaj znaczenia, w jakim trymestrze ciąży ona jest, w każdym jest to ryzyko i niesie za sobą przykre konsekwencje. Podstawą do stwierdzenia tego zespołu jest alkohol, podczas wywiadu z matką rodzącą ustala się czy spożywała go i w jakich ilościach.
Zaburzenia w okresie płodowym i niemowlęcym:
- Najbardziej widoczne, które rzucają podejrzenie, są zmiany na twarzy- dysmorfia (aby stwierdzono FAS, muszą wystąpić min. 2)
- Małe oczy z opadającą powieką;
- Płytka rynienka nosowa lub jej brak;
- Niskie czoło;
- Krótki oraz zadarty nos;
- Większa odległość pomiędzy wargą a nosem;
- Zniekształcone uszy;
- Zaburzenia wzrostu, w okresie płodowym jak i po narodzinach;
- Zaburzenia w rozwoju mózgu;
Zaburzenia w okresie dziecięcym i starszym:
- Zaburzenia rozwoju mowy;
- Słabsza koordynacja ruchowa;
- Zaburzenia emocjonalne, niedojrzałość, która jest zauważalna u starszych dzieci, brak umiejętności panowania nad emocjami;
- Występujące problemy z nerkami oraz kośćmi;
- Słabsza pamięć krótkotrwała;
- Niższy iloraz inteligencji niż u rówieśników, niedorozwój umysłowy – z możliwością wystąpienia ciężkiego upośledzenia umysłowego.
Zespół FAS ma negatywny wpływ na każdy aspekt w życiu, a dziecko, u którego stwierdzono zespół alkoholowy, odstaje od rówieśników. Nie u każdego jednak występuje pełnoobjawowe FAS – rozumiejąc przez to, że nie każde dziecko ma wszystkie symptomy, a tylko ich część.
Jak wcześnie można zdiagnozować czy u dziecka wystąpił alkoholowy zespół płodowy?
Niestety na chwilę obecną nie ma bezpośredniego testu, który stwierdza nam FAS. Są sytuacje, w których lekarz zaraz po narodzinach stwierdza zaburzenia u dziecka wynikające ze spożywania alkoholu przez matkę dziecka. Jednak są niejednoznaczne sytuacje, w których nie jest lekarz od razu stwierdzić te zaburzenia u dziecka. Wiele oznak, które mogą wskazywać na FAS są podobne do takich schorzeń jak: ADHD, dziecięce porażenie mózgowe, czy inne zaburzenia zbliżone do autyzmu. Zespół alkoholowy najczęściej wykrywany jest w dziecięcym okresie, kiedy zaczyna się rozwój i zaczynają się trudności społeczne czy intelektualne.
Autyzm – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
Leczenie alkoholowego zespołu – FAS
Na wstępie trzeba zaznaczyć, że jest to choroba, której nie da się wyleczyć. Jednak możemy zmniejszyć pewne objawy, a także zmniejszyć niektóre z trudności. Tutaj wpływ na efekty wpływa czas diagnozy, im szybciej zostanie postawiona tym wcześniej możemy rozpocząć leczenie i zminimalizować zaburzenia. Dziecko, które zostało zdiagnozowane, powinno być objęte takimi specjalistami jak:
- Psycholog;
- Terapeuta zajęciowy;
- Logopeda;
- Endokrynolog;
- Internista.
Najważniejsze, aby dziecko radziło sobie z emocjami, jakie mu towarzyszą dnia codziennego, a także potrafiło nawiązywać relacje społeczne.
Czy FAS ma wpływ na dorosłe życie?
Zespół FAS, inaczej zespół alkoholowy niestety nie znika, jest nieuleczalny. Ciągnie się za człowiekiem do końca życia. Jednak odpowiednio dobrana terapia, zajęcia od najmłodszych lat może jedynie ułatwić późniejsze funkcjonowanie. W dojrzałym okresie tak samo można zauważyć niższą inteligencję niż u zdrowego człowieka. Oprócz tego osoba dorosła również ma problemy z koncentracją oraz problemy z nauką, dlatego znaczna część nie jest w stanie ukończyć szkoły.
Dodatkowo osoby z zaburzeniami FAS nie potrafią planować ani przewidzieć związków przyczynowo- skutkowych, czyli nie myślą o przyszłości – ciągle są w teraźniejszości. Nie pomijajmy, że osoby te również dotyka problem z życiem zawodowym jak i rodzinnym. Poprzez fakt, że osoba ta ma problemy emocjonalne, to nie są w stanie ocenić ani zrozumieć oczekiwań drugiego człowieka. Nie akceptują i nie przestrzegają zasad społecznych, ulegają częstym napadom złości i są drażliwi.
Jak alkohol wpływa na rozwój mózgu?
Fizyczne defekty będą spowodowane spożywaniem większej ilości alkoholu. W przypadku mózgu już nie potrzeba go tak wiele, aby nastąpiły zmiany. Mózg podczas ciąży rozwija się cały czas i jest narażony na uszkodzenie. Mamy obszary, które najbardziej są narażone na wpływ alkoholu podczas okresu ciąży.
- Móżdżek – odpowiedzialny jest za koordynację ruchową;
- Jądra podstawne – odpowiada za naszą pamięć oraz proces poznawczy;
- Ciało modzelowate – odpowiada za współpracę pomiędzy innymi półkulami naszego mózgu, uszkodzenie powoduje wolniejszy przepływ informacji;
- Płaty czołowe – odpowiadają za impulsywność, procesy wykonawcze oraz osąd;
- Hipokamp – odpowiada za naukę oraz pamięć.
Spożywanie alkoholu podczas ciąży ma negatywny wpływ na rozwój ogólny dziecka, ale najbardziej na rozwój mózgu. Nie stosując abstynencji, możemy dopuścić do sytuacji, w której nastąpi śmierć komórek mózgowych, przemieszczenie komórek w niewłaściwe obszary mózgu czy tworzenie się złych połączeń między neuronami (co ma wpływ na odbieranie otaczającego świata).
Kobiety spożywające alkohol podczas trwania ciąży
Niezmiernie ważne jest, aby kobieta, która spożywa znaczne ilości dostała odpowiednie wsparcie. Terapia uzależnień, wsparcie specjalistów oraz rodziny w przezwyciężaniu nałogu i zadbaniu o zdrowie i bezpieczeństwo dziecka. Prowadzone terapie są w stanie poznać przyczynę nadużywania alkoholu oraz pomóc w rozwiązywaniu problemów rodzinnych. W przypadku kiedy mężczyzna spożywa alkohol, jest możliwość skorzystania z terapii dla par. Należy pamiętać, że terapia powinna być kontynuowana po narodzinach dziecka, ponieważ dzieci z zespołem FAS potrzebują dużo uwagi i pomocy od strony rodzica, a może to przyczynić się do chęci sięgnięcia po alkohol.
